Już od 12 lat, 28 września, obchodzony jest Światowy Dzień Wścieklizny. Dzień ten powstał z inicjatywy amerykańskich instytucji: Global Alliance for Rabies Control (ARC) i Ośrodków Kontroli i Prewencji Chorób. Początkowo obchodzony tylko w Stanach z czasem zyskał poparcie również w Wielkiej Brytanii i Unii Europejskiej.
Zastanawialiście się czasem, dlaczego ochrona zwierząt przed wścieklizną jest taka ważna? Dlatego, że wścieklizna jest chorobą nieuleczalną i zarazem bardzo groźną również dla ludzi.
Jak pies może zarazić się wścieklizną?
Zarażenie wścieklizną możliwe jest przez kontakt z zarażonym osobnikiem. Najczęściej dochodzi do zakażeń w wyniku pogryzienia przez zarażone zwierzęta. Niebezpieczny jest też kontakt rany z zarażoną krwią, możliwe jest nawet zarażenie poprzez ślinę. Szczególnie rzadkie, ale nie niemożliwe jest też zakażenie drogą kropelkową.
Jakie zwierzęta najczęściej przenoszą wściekliznę?
Wścieklizna występuje rzadko. Najczęściej chorują dzikie zwierzęta takie jak lisy, borsuki, nietoperze, wiewiórki. Według Głównego Inspektoratu Weterynarii w Polsce lis rudy jest rezerwuarem wirusa wścieklizny. Psy i koty zarażają się od dzikich zwierząt, ludzie natomiast najczęściej (w naszym klimacie) od psów i kotów.
Jakie są objawy wścieklizny u zwierząt i jak przebiega choroba?
Wścieklizna wywoływana jest przez wirusa Rabies virus (RABV) z rodziny Rhabdoviridae, który atakuje ośrodkowy układ nerwowy. Okres wylęgania tego wirusa jest różny, zależy w dużej mierze od miejsca dostania się wirusa do organizmu oraz rozmiaru zwierzęcia. Średnio jest to 20 do 60 dni.
U niektórych psów okres ten może wynosić kilka dni a u innych nawet kilka miesięcy. U ludzi czas ten może wynosić nawet rok.
Po okresie wylęgania następują widoczne objawy wścieklizny. Zazwyczaj najpierw występują zmiany w zachowaniu zarażonego osobnika. Wyróżnia się dwie postacie choroby: gwałtowną (szałową) oraz porażenną (cichą). W postaci cichej następuje bardzo szybkie przejście do stanu porażenia, niedowładu bez okresu szałowego.
Do głównych objawów należą:
- Zmiana zwyczajów, trybu dobowego, zamiana dnia z nocą.
- Brak wrażliwości na bodźce bólowe.
- Nadmierne pobudzenie, agresja lub zupełnie odwrotnie skrajne porażenie.
- Mimowolne skurcze mięśni z czasem niedowłady i paraliże.
- Ślinotok.
- Światłowstręt.
- Opadanie żuchwy i wypadanie języka.
- Lizanie i drapanie miejsca ugryzienia.
- Rozszerzone źrenice, zez.
Uwaga! Nie wszystkie z wymienionych wyżej objawów wystąpią u każdego zakażonego zwierzęcia. Ponadto, u zwierząt domowych, może wystąpić niechęć do jedzenia i picia. Dzikie zwierzęta natomiast, do tej pory płochliwe, przestają się bać. Zbliżają się do siedlisk ludzkich gdzie atakują ludzi i zwierzęta.
Wścieklizna jest chorobą śmiertelną, zgon następuje zazwyczaj około tygodnia po wystąpieniu objawów.
Jak leczymy wściekliznę u psów?
Wścieklizny się nie leczy. Wścieklizna jest śmiertelna. Do tej pory nie wynaleziono lekarstwa na tę chorobę. Trwa zwykle kilka dni (zazwyczaj do 7 dni) i w niemal 100% przypadków kończy się śmiercią.
Chore na wściekliznę zwierzęta się usypia. W przypadku gdy człowiek zostanie ugryziony przez zwierzę, u którego zachodzi podejrzenie wścieklizny, Powiatowy Lekarz Weterynarii może zarządzić obserwację zwierzęcia. W skrajnych przypadkach, gdy zwierzę wykazuje objawy, możliwe jest również zarządzenie jego eutanazji w celu wykonania sekcji zwłok i zbadania mózgu.
Podejrzenie wścieklizny należy zgłosić do Powiatowego Lekarza Weterynarii.
Jak zapobiegać wściekliźnie?
Szczepić. Nie ma innego sposobu. Szczepi się populacje dzikich zwierząt, np. lisów. Obowiązkowo szczepi się też psy. Szczepienie na wściekliznę jest obowiązkowe w Polsce jako jedyne spośród szczepień na choroby zakaźne. Należy je odnawiać regularnie raz do roku. Obowiązek ten wynika z ustawy (art. 56 ustawy z 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt; Dz.U. z 2014 r., poz. 1539
Art. 56. 1. Psy powyżej 3. miesiąca życia na obszarze całego kraju oraz lisy wolno żyjące na obszarach określonych przez ministra właściwego do spraw rolnictwa podlegają obowiązkowemu ochronnemu szczepieniu przeciwko wściekliźnie.
2. Posiadacze psów są obowiązani zaszczepić psy przeciwko wściekliźnie w terminie 30 dni od dnia ukończenia przez psa 3. miesiąca życia, a następnie nie rzadziej niż co 12 miesięcy od dnia ostatniego szczepienia.
Mandat za brak szczepień?
Tak. Z ustawy jasno wynika, że każdy właściciel ma obowiązek zaszczepić psa. Za brak szczepienia w ustawowym terminie przewidziana jest kara grzywny nawet do 5000zł! Dlatego pamiętajmy o regularnych szczepieniach naszych czworonogów.
Co ciekawe, szczepienie kotów nie jest obowiązkowe, jednak jest zalecane.
Czy ludzie chorują na wściekliznę?
Tak, ludzie mogą zarazić się wścieklizną w kontakcie z chorym zwierzęciem (np. poprzez ugryzienie czy zadrapanie). Ludzie najczęściej zarażają się od zwierząt domowych, które miały kontakt z żyjącymi dziko chorymi zwierzętami.
Według różnych źródeł, na wściekliznę co roku umiera 50 000, a nawet 60 000 ludzi!
Źródła:
- https://www.wetgiw.gov.pl/nadzor-weterynaryjny/wscieklizna
- http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20040690625/U/D20040625Lj.pdf
- http://www.oie.int/animal-health-in-the-world/rabies-portal/
- http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs099/en/
- https://pl.wikipedia.org/wiki/W%C5%9Bcieklizna#cite_note-4
- http://chwiladlapupila.pl/warto-wiedziec/wszystko-o-wsciekliznie/wscieklizna-u-zwierzat/
